Loopbaanleren in het vmbo en mbo

Loopbaanoriëntatie en -begeleiding is relevant omdat het zowel individuele als maatschappelijke doeleinden dient. Het ondersteunt individuen in het leren over zichzelf en werk, het bevordert efficiënte aansluiting tussen onderwijs en arbeidsmarkt, het draagt bij aan economische ontwikkeling door gebruik van ‘human resources’ en bevordert sociale gelijkheid omdat de aansluiting op werk is gebaseerd op ambities en waarden in plaats van geslacht, etniciteit of sociale klasse (Savickas, 2010). Daarom is er de laatste jaren veel aandacht voor LOB, niet alleen in het onderwijs maar ook in de wetenschap. Hedendaagse theorieën over loopbaanontwikkeling benadrukken vier elementen: complexiteit, dynamiek, constructie (ervaringen betekenis geven om zichzelf te begrijpen) en kans (ongeplande gebeurtenissen die het loopbaanverhaal bepalen) (Mc Kay, Bright & Pryor, 2005). Omdat de samenleving en de arbeidsmarkt voortdurend complexer en daardoor onvoorspelbaarder worden, wordt in toenemende mate gepleit voor een benadering waarin de leerling niet als een passief (informatieverwerkend) maar als actief (lerend en betekenisgevend) subject centraal staat (Blustein, 2006; Baert, Dekeyser & Sterck, 2002). Loopbaantheorieën die hierop gebaseerd zijn gaan uit van het actief en bewust ontwikkelen van de persoonlijke loopbaan en worden onder de noemer van ‘loopbaanleren’ verder ontwikkeld. Loopbaanleren krijgt in eerste instantie vorm vanuit een meer cognitieve benadering ; voorbeelden zijn de Career Learning Theory van Law (1996) en de Intentional Change Theory van Boyatzis (2006). Daarna worden theorieën ontwikkeld vanuit een sociaal-constructivistisch perspectief , zoals de Theory of Career Construction van Savickas (2001) en het Life-design paradigma van Savickas et al. (2009).