Meervoudige gevalstudie in Gentse secundaire officiële scholen: een bottom-up benadering van ‘levensbeschouwelijke accommodatie’

Een toenemende levensbeschouwelijke diversiteit is een ‘empirisch feit’, in de zin van een toenemende trend die in de maatschappij zichtbaar is, dat ook het onderwijs niet kan negeren. Vlaamse officiële scholen kunnen worden geconfronteerd met een vraag om levensbeschouwelijk ingegeven verzoeken/vragen (bv. een levensbeschouwelijk teken dragen, het bidden binnen het schoolgebouw enz.) te ‘accommoderen’. In het Vlaams officieel onderwijs moet ‘levensbeschouwelijke accommodatie’ rekening houden met begrippen als neutraliteit, pluralisme, actief pluralisme en actief burgerschap. Levensbeschouwelijke accommodatie definiëren we voor dit onderzoek als “het bevorderen van inclusie en participatie van leerlingen met verschillende levensbeschouwingen, zonder dat deze hun verschillende (evoluerende) levensbeschouwelijke identiteit verliezen”. Er is vandaag echter een gebrek aan onderzoek naar de concrete manier waarop levensbeschouwelijke accomodatie, in relatie tot de bovengenoemde begrippen, binnen het Vlaams officieel onderwijs plaatsvindt. Wij onderzoeken heel specifiek hoe de Gentse (voltijdse en gewone) secundaire officiële scholen dit in de praktijk uitvoeren/omzetten. We maken gebruik van een meervoudige gevalstudie. De gevalstudie maakt duidelijk dat het omgaan met levensbeschouwelijke diversiteit geen gemakkelijke oefening is. De combinatie van het beperkt aanbod aan beleidsmatige en juridische omkadering voor directies en leerkrachten, en de afwezigheid van een ruime consensus, resulteren in aan ad-hocaanpak. We formuleren een aantal denkpistes die tot het debat bijdragen en richtinggevend kunnen zijn voor de theorie, de praktijk en het centraal beleid.