Persoonsgegevensbescherming na overlijden

Zo sterk als het gegevensbeschermingsrecht zich
laat gelden tijdens ons leven, zo abrupt houdt
het op na overlijden. De Algemene verordening
gegevensbescherming (AVG) biedt weliswaar de
mogelijkheid om bij nationaal recht de werkings-
sfeer uit te breiden naar gegevens van overlede-
nen, maar Nederland heeft hiervan vooralsnog
geen gebruik gemaakt.
In deze bijdrage ga ik nader in op dit uitgangs-
punt dat de AVG niet van toepassing is op gege-
vens van overledenen. Ik onderzoek de oor-
sprong hiervan en waarom er, ondanks
jarenlange discussie over mogelijke veranderin-
gen, nog weinig concrete actie is ondernomen.
De discussie rondom dit onderwerp concentreer-
de zich lange tijd op de vraag hoe om te gaan
met gegevens in socialemedia-accounts van
overledenen. Met de opkomst van geavanceerde
deepfaketechnologie is het nu echter mogelijk
om in virtuele vorm door te ‘leven’ en (video)-
gesprekken te blijven voeren met nabestaanden.
Hierdoor krijgt de discussie een nieuwe dimen-
sie: als we na onze dood kunnen voortbestaan in
een virtuele wereld, zou het gegevensbescher-
mingsrecht daar dan niet een passende bescher-
ming voor moeten bieden?
In deze bijdrage onderzoek ik in hoeverre het
gegevensbeschermingsrecht na overlijden toch
al enige reikwijdte heeft (par. 3), en welke moge-
lijkheden nabestaanden momenteel hebben om
inzage te krijgen in gegevens van hun overleden
dierbaren (par. 4). In discussies over de moge-
lijke toepassing van de AVG na overlijden wordt
de nabestaande vaak in de positie van de overle-
dene geplaatst. Ik betoog dat het wellicht beter
is om de positie van de nabestaande te vergelij-
ken met de figuur van de ‘ontvanger’ die de AVG
kent (par. 5). Hiermee wordt de positie van de
nabestaande gezien als naast, en ten opzichte
van, de overledene, waardoor deze laatste niet
geheel wordt uitgewist. Met de opkomst van
deepfakes lijkt dit een zinvollere benadering,
mocht de Nederlandse wetgever besluiten de
AVG ook na overlijden toe te passen.