Psychologische valkuilen bij grote IT-projecten: Een chauffeur/bijrijder-perspectief

Ondanks de ruim aanwezige kennis over de methodische en organisatorische aspecten van complexe IT-projecten blijken zij in de praktijk bij de overheid en het bedrijfsleven veelal hoofdbrekens te bezorgen. Falende projecten worden vaak te laat bijgestuurd of gestopt, zelfs bij aanwezigheid van waarschuwingssignalen. In dit artikel belichten de auteurs de psychologische valkuilen die inherent zijn aan complexe IT-projecten en die in de hand werken dat er doofheid voor risicowaarschuwingen ontstaat. Volgens het principe ‘erzählen, erklähren, verstehen’ bespreken zij eerst enkele valkuilen die bij uitstek van toepassing zijn op complexe IT-projecten, gebruikmakend van een bestuurder/bijrijder- metafoor naar analogie van een autoreis naar een vakantiebestemming. Vervolgens bespreken de auteurs de resultaten van een empirisch verklarend onderzoek. Daarbij werd nader onderzoek verricht naar drie factoren die van invloed zijn op de neiging van projectmanagers (‘bestuurders’) om doof te zijn voor risicowaarschuwingen afgegeven door ‘bijrijders’: a wordt de bijrijder gezien als partner of tegenstander, b wordt de risicowaarschuwing gepresenteerd in termen van winnen of verliezen, en c de ‘perceived control’ van de projectmanager, gedefinieerd als de mate waarin de projectmanager het project denkt onder controle te hebben. Uit de onderzoeksresultaten blijken deze factoren van invloed en elkaars effect te versterken. Ten slotte bespreken de auteurs de beperkingen van het onderzoek, alsmede de bijdrage van dit artikel voor wetenschappelijk onderzoek naar IT-projecten en voor organisaties die de geschetste problematiek herkennen in hun IT-projecten.