Begeleiding tijdens Praktijklessen in het Middelbaar Beroepsonderwijs.

Abstract

Werkgevers, overheid en onderwijsinstellingen zijn het erover eens dat het leren van mbo-studenten moet plaatsvinden in de context van de school én van het beroep (Van Engelshoven, 2018). Praktijklessen, waarin het aanleren van vaardigheden, toepassing van kennis en de juiste beroepshouding centraal staan, worden steeds vaker uitgevoerd in de beroepscontext, onder begeleiding van een praktijkdocent.
Het doel van dit onderzoek is het in kaart brengen van de verschillende typen en niveaus van feedback die worden gegeven tijdens praktijklessen binnen de mbo-opleiding Bedrijfsleider Dierverzorging, om te achterhalen of er consistentie is tussen de leerdoelen en de feedback die de docenten tijdens praktijklessen toepassen, teneinde het leerproces van studenten te bevorderen.
Gekozen is voor een exploratief kwalitatief onderzoek, waarbij lesobservaties, semigestructureerde interviews en een vragenlijst de werkwijze betrof. Drie docenten met een leeftijd van 28 tot 40 jaar en een onderwijservaring tussen de 3 en 15 jaar namen deel aan dit onderzoek. De studenten (n=32) van de drie klassen, twee eerstejaars en een tweedejaars klas, werden door de onderzoeker via e-mail geïnformeerd en een week voorafgaand aan de lesobservatie is de onderzoeker in de klassen geweest om het onderzoek toe te lichten. De gemiddelde klasgrootte was 11, de gemiddelde leeftijd van de studenten was 18 (SD = 2,38). Een week na de lesobservaties, vonden de semigestructureerde interviews plaats met de docenten en studenten (n=8). Enkele weken later is een online vragenlijst uitgezet via Limesurvey onder de studenten uit de geobserveerde lessen waarvan bijna 70% de vragenlijst heeft ingevuld.
De drie gebruikte meetinstrumenten waren een ‘Observatieformulier praktijklessen’ waarbij de matrix van Brooks, Carroll, Gillies, en Hattie (2019) diende als uitgangspunt, een zelf ontworpen ‘Formulier semigestructureerd interview met docent’ en ‘Formulier semigestructureerd interview met student’ voor het semigestructureerde interview en een zelf ontworpen online vragenlijst ‘Praktijkles’ voor de ervaren begeleiding.
De docenten bleken hun begeleiding niet optimaal af te stemmen op het vaardigheidsniveau van de student en het leerdoel van de praktijkles. De eerstejaars studenten met weinig praktijkervaring hebben voornamelijk feedback op taakniveau nodig, maar dit kwam niet bij beide praktijklessen terug. Een docent begeleidde vooral op proces- en zelfregulatieniveau. De tweedejaars hebben meer praktijkervaring, maar oefenden wel een nieuwe vaardigheid. Voor hen is het passender dat zij feedback op taakniveau en op procesniveau krijgen, dit was ook hoe zij werden begeleid. Ook bleek uit de resultaten dat studenten tevreden zijn over de feedback die zij krijgen, maar zij ervaren te weinig feedback. Ze hebben behoefte aan meer informatie over hoe ze het doen en tips om zichzelf te kunnen verbeteren.
De verschillende typen en niveaus van feedback die werden gegeven tijdens praktijklessen binnen de mbo-opleiding Bedrijfsleider Dierverzorging zijn in kaart gebracht. Hieruit is duidelijk geworden dat er geen volledige afstemming is tussen de leerdoelen en de waargenomen feedback van de docenten. Aan te bevelen is om de docenten bekend te maken met de feedbackmatrix en de drie gradaties van feedback om zo een meer methodische aanpak te kunnen gebruiken tijdens praktijklessen om het leerproces van de student zo goed mogelijk te kunnen begeleiden.

Date of Award	16 Oct 2020
Original language	Dutch
Supervisor	Francis Brouns (Supervisor)