Bruikbaarheid van de Differentiatievaardigheden van Basisschoolleerkrachten door MBO-docenten bij het Vak Rekenen.

Abstract

Door de diversiteit aan studenten in het middelbaar beroepsonderwijs (mbo) zijn grote niveauverschillen tussen leerlingen zichtbaar en is differentiatie niet weg te denken (Van den Berg & De Bruijn, 2009). Differentiatie blijkt in het mbo vooral nodig te zijn in het taal- en rekenonderwijs (Job Mbo, 2016), omdat het aantal zwakke leerlingen bij lezen en wiskunde aan het toenemen is (Van de Grift & Houtveen, 2012). Echter, uit onderzoek blijkt dat binnen het mbo gebrek is aan differentiatie tijdens de les. Dit zou te maken hebben met de beperkte capaciteit en expertise van docenten op dit gebied (Inspectie van het Onderwijs, 2017). Om in kaart te kunnen brengen op welke manier expert-leerkrachten differentiëren, hebben Keuning, Van Geel, Frèrejean, Van Merriënboer, Dolmans en Visscher (2017) een Cognitieve Taak Analyse (Clark, Feldon, Van Merriënboer, Yates & Early, 2008) uitgevoerd waaruit een vaardighedenhiërarchie en bijbehorende complexiteitsfactoren die een rol spelen bij het differentiëren zijn uitgevloeid. De vaardighedenhiërarchie beschrijft alle vaardigheden die basisschoolleerkrachten nodig hebben bij het differentiëren bij het vak rekenen. Het doel van dit onderzoek was om middels een kwalitatief onderzoek de transfereerbaarheid van de vaardighedenhiërarchie en complexiteitsfactoren die daarmee samenhangen binnen het rekenonderwijs in het mbo te onderzoeken. Verwacht werd dat de vaardighedenhiërarchie en complexiteitsfactoren van Keuning et al. (2017) vanwege de doorlopende leerlijn voor het vak rekenen ook van toepassing zouden zijn voor het rekenonderwijs in het mbo (Expertgroep Doorlopende leerlijnen Taal en Rekenen, 2009). Dit onderzoek is uitgevoerd binnen onderwijsinstelling Curio entree / mbo breed in West-Brabant. Dertien docenten met verschillende achtergronden die het vak rekenen doceren op mbo-niveau 1 en 2 hebben deelgenomen aan dit onderzoek. De data is door middel van semigestructureerde interviews verzameld en middels framework analyse (Gale, Heath, Cameron, Rashid & Redwood, 2013) geanalyseerd. Uit de resultaten komt naar voren dat enkele voorwaardelijke vaardigheden door mbo-docenten als essentieel gepercipieerd werden om het differentiëren in het rekenonderwijs in het mbo te laten slagen. Het gaat hierbij om de volgende voorwaardelijke vaardigheden: pedagogisch klimaat creëren, orde houden, stimuleren van de zelfreflectie, vergroten van het zelfvertrouwen en kunnen en durven reflecteren. Daarnaast kwamen twee nieuwe complexiteitsfactoren naar voren die een rol spelen in het mbo: beheersen van de taal/begrijpend lezen en gebrek aan tijd. Geconcludeerd kan worden dat de resultaten uit het huidige onderzoek in lijn zijn met de verwachting. Uit de resultaten blijkt namelijk dat de gehele vaardighedenhiërarchie door mbo-docenten als bruikbaar wordt ervaren en dat de complexiteitsfactoren die een rol spelen bij het differentiëren, ook van toepassing zijn in het mbo. De voor het mbo aangepaste vaardighedenhiërarchie kan onder andere gebruikt worden bij het ontwikkelen van scholingstrajecten om mbo-docenten gericht te kunnen ondersteunen in het systematisch implementeren van hun differentiatievaardigheden bij het vak rekenen. Omdat dit onderzoek beschouwd kan worden als een verkennend onderzoek is de aanbeveling om in vervolgonderzoek een sample te nemen van expertdocenten om gerichter informatie te verzamelen. Daarnaast wordt aanbevolen om gebruik te maken van meerdere dataverzamelingsmethoden om een eenzijdige blik te voorkomen.

Date of Award	16 Nov 2020
Original language	Dutch
Supervisor	Jorrick Beckers (Supervisor)