De Dagelijkse Variatie in de Ervaren Psychologische Basisbehoeften en het Verband met Mentaal Welbevinden en Studiehouding bij mbo Studenten.

Abstract

Doel van voorliggend observationeel onderzoek was de variatie over verschillende momenten van de dag gedurende een week in ervaren psychologische basisbehoeften (autonomie, relatie en competentie) van studenten in het mbo in kaart te brengen en de samenhang met hun ervaren mentaal welbevinden en studiehouding. Daarnaast werd bekeken of de student in een begeleide onderwijscontext (met docent/stagebegeleider) meer voldoening van psychologische basisbehoeften ervoer dan onbegeleid. 68 Studenten van een mbo opleiding logistiek in het zuiden van Nederland waren benaderd voor deelname aan het onderzoek. 45 Studenten tekenden informed consent en 11 deelnemers (17-20 jaar) hadden uiteindelijk valide data. Achtergrondvariabelen en persoonskenmerken werden gemeten via een online vragenlijst. Met deze vragenlijst werd de gezondheid, het welbevinden en de sociale omgeving gemeten (Currie et al., 2014). Zelfeffectiviteit en depressieve symptomen werden respectievelijk met de GSES (Teeuw, Schwarzer, & Jerusalem, 1994) en de CES-D (Bouma, Ranchor, Sanderman, & Van Sonderen, 2012) in kaart gebracht. Om de ervaren psychologische basisbehoeften, het ervaren mentaal welbevinden en het ervaren studiehouding op dat moment helder te krijgen in een bepaalde context en de variatie hierin over de dag werd een ESM-app gebruikt met voorgeprogrammeerde vragen. Met aangepaste vragen uit de BPNSF (Chen, Kaap-Deeder, Vansteenkiste, Soenens, & Mabbe, 2015) werd ervaring van psychologische basisbehoeften gemeten. Met aangepaste items uit de PANAS (Engelen, De Peuter, Victoir, Van Diest, & Van den Bergh, 2006; Watson, Clark, & Tellegen, 1988) werd het ervaren mentaal welbevinden gemeten. Ervaren studiehouding werd gemeten met 2 zelfontworpen items. De context werd geoperationaliseerd door activiteiten onder begeleiding van een docent te clusteren naar “begeleid”, en zonder docent naar “onbegeleid”. Uit mixed analyse (Field, 2009) bleek dat ervaren autonomie een mogelijk positieve voorspeller was van mentaal welbevinden. Competentie was een positieve voorspeller voor studiehouding. Tegen de verwachting (vanuit de theorie) in waren ervaren relatie en competentie geen significante voorspellers voor mentaal welbevinden, wat ook gold voor ervaring van autonomie en relatie voor studiehouding. Mentaal welbevinden, geoperationaliseerd als positief affect en uitblijven van negatief affect, bleken positief significante voorspellers voor ervaren studiehouding te zijn. Een MANOVA liet zien dat scores in ervaren autonomie verschilden tussen (bijna)weekenddagen (vrijdag, zaterdag, zondag) en doordeweekse dagen (maandag tot en met donderdag). Doordeweeks werd minder autonomie ervaren dan in het (bijna)weekend. Relatie en competentie varieerden niet over de week. Een mixed analyse toonde dat in een begeleide onderwijscontext meer autonomie werd ervaren dan in een onbegeleide situatie. Voor ervaren relatie en competentie was er tegen de verwachting in geen verschil tussen de twee onderwijscontexten. De lagere scores voor autonomie door de week vormen, in combinatie met de onderwijscontext, een licht tegengesteld beeld. Door de week staan de studenten in de onderwijscontext in principe onder begeleiding en vanuit de theorie werd daarom niet direct dip verwacht in autonomiescores. De steekproef was relatief klein, maar bruikbaar voor verder (herhaald) onderzoek. De studie is in de toekomst gebaat bij een langere duur, een bredere inzet (landelijk meer scholen) en met meer deelnemers (over meerdere opleidingen).

Date of Award	11 Nov 2019
Original language	Dutch
Supervisor	Renate de Groot (Supervisor)