De Effecten van Videomodeling op de Woordenschat en Rekenvaardigheden van Kleuters tijdens Doen-alsof Spel

Abstract

Afgelopen decennia hebben veranderingen in het onderwijs aan kleuters geleid tot minder aandacht voor spelend leren en toenemende aandacht voor het leren van cognitieve vaardigheden. Hierdoor geven leerkrachten van groep één en twee van de basisschool veelal doelgerichte lesjes die worden verwerkt met bijvoorbeeld werkbladen. Daarentegen komen spelen én leren samen bij demonstratie van spel door de leerkracht en doen-alsof spel van kleuters. Deze thesis onderzocht de effecten van videomodeling met demonstratie van spel op het leren van woorden en rekenvaardigheden bij kleuters tijdens doen-alsof spel. Een quasi-experimenteel onderzoek met voor- en nametingen woordenschat en rekenvaardigheden werd uitgevoerd bij kinderen van groep één en twee van de basisschool. De niet-random getrokken steekproef van 147 kleuters van een grote basisschool in midden Nederland was verdeeld over een controle- en experimentele conditie. Kinderen van beide condities speelden doen-alsof spel gedurende drie weken in identiek ingerichte spelhoeken binnen het thema ‘de fietsenmaker’. De kinderen van de experimentele conditie maakten daarbij gebruik van de interventie videomodeling, dat bestond uit filmfragmenten met demonstratie van spel in de spelhoek en was beschikbaar via QR-codes die leidden naar een besloten YouTube kanaal. Voor en na de spelweken werden metingen woordenschat en rekenvaardigheid gedaan bij alle kinderen. De woordenschattest mat de actieve thematische woordenschat en de test rekenvaardigheden getalbegrip tussen 11 en 20 en het doortellen vanaf 10. Beide tests waren voor dit onderzoek ontworpen. Voorafgaand aan het onderzoek was met een pilotgroep de betrouwbaarheid en validiteit van beide tests bepaald. Gedurende de drie spelweken werden spelfrequentie en spelduur van de kinderen gemeten met een digitaal kiesbord waarmee kinderen zelf hun spel in de spelhoek startten en eindigden. De onderzoeksresultaten lieten zien dat de kinderen gemiddeld drie keer, opgeteld 96 minuten in de spelhoek speelden gedurende de drie spelweken. Daarnaast werd bij de kinderen van de totale steekproef groei geconstateerd van de voor- naar de nameting woordenschat en rekenvaardigheden. De kinderen die speelden in de spelhoek met videomodeling leerden meer woorden dan de kinderen die speelden in de spelhoek zonder videomodeling. De inzet van videomodeling voorspelde 29% van de groei van de thematische woordenschat. Spelfrequentie, spelduur, jaargroep en sekse hadden geen voorspellende waarde op het leren van woorden en rekenvaardigheden. Over rekenvaardigheden konden helaas geen conclusies worden getrokken. Een beperking van het onderzoek was de niet-random getrokken steekproef. Hierdoor kon met enige voorzichtigheid geconcludeerd worden dat demonstratie van spel met videomodeling effectief is bij kleuters in ieder geval met betrekking tot de woordenschat van aan het thema van de spelhoek gerelateerde woorden.

Date of Award	12 Jan 2019
Original language	Dutch
Supervisor	Sjef Stijnen (Supervisor) & Céleste Meijs (Supervisor)