De Invloed van Transformationeel Leiderschap op de Toetsdruk van Leraren, via Self-efficacy

Abstract

De toenemende druk van het Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (OC&W) op het verhogen van de leerresultaten van leerlingen in het basisonderwijs heeft het gevoel van overvraging bij leraren verergerd. Het Ministerie van OC&W wil de leerresultaten verhogen door opbrengstgericht werken. Opbrengstgericht werken wordt als belangrijkste middel beschouwd om tot hogere leerresultaten te komen en legt een sterke nadruk op toetsen. De stress die leraren ervaren door de toename van het gebruik van toetsen wordt toetsdruk genoemd en wordt gerelateerd aan negatieve gevoelens zoals dalende motivatie en kan leiden tot burn-out, depressie en uitval van leraren. Dit onderzoek verkent of transformationeel leiderschap, een stijl van leiderschap gericht op het welbevinden van leraren, via self-efficacy toetsdruk kan tegengaan. Er is bekend dat self-efficacy de ervaren toetsdruk verlaagt en dat transformationeel leiderschap de self-efficacy van leraren verhoogt, maar voor zover bekend is er nog niet onderzocht of transformationeel leiderschap de toetsdruk kan verlagen via self-efficacy. Het doel van deze studie is daarom kennis op te doen over de invloed van transformationeel leiderschap op toetsdruk van leraren door het verhogen van de self-efficacy. In hypothese 1 wordt verwacht dat hogere self-efficacy samenhangt met lagere toetsdruk, in hypothese 2 dat een hogere mate van transformationeel leiderschap samenhangt met lagere toetsdruk en in hypothese 3 dat self-efficacy de relatie tussen transformationeel leiderschap en toetsdruk medieert. Er is een cross-sectioneel onderzoek uitgevoerd onder 8 basisscholen en 71 leraren, met een gemiddelde leeftijd van 42 jaar, waarvan 11 mannelijke en 59 vrouwelijke leraren en 1 onbekend. De basisscholen verschilden in grootte, sociaal economische klasse van de leerlingen, denominatie, onderwijsvisie, geografische spreiding over Nederland, en er is een excellente school meegenomen. Self-efficacy is gemeten met de Occupational Self-efficacy Scale (Rigotti, Schyns & Mohr, 2008), toetsdruk met de Educator Test Stress Inventory (ETSI; Embse, Kilgus, Solomon, Bowler & Curtiss, 2015) en zelf ontworpen vragen op basis van literatuuronderzoek (Embse, Pendergast, Segool, Saeki & Shannon, 2016a), transformationeel leiderschap met de subschalen “Intellectual stimulation” en “Individualized support” (Geijsel, Sleegers, Stoel en Krüger, 2009), werkdruk met de subschaal ‘Werkdrukklachten’ (de Pagter, 2015) en intrinsieke motivatie met de Academic Self-Regilation Scale (Jansen in de Wal, Den Brok, Hooijer, Martens, & Van Den Beemt, 2014). De vragenlijsten hadden een goede betrouwbaarheid. De data zijn geanalyseerd via hiërarchische regressie analyses. De resultaten van de analyses bevestigen de hypotheses. De resultaten bevestigen hypothese 1 dat een hogere mate van ervaren self-efficacy bij leraren leidt tot lagere ervaren toetsdruk. Daarnaast werd hypothese 2 bevestigd dat een hogere mate van transformationeel leiderschap samen hangt met lagere ervaren toetsdruk. Tot slot werd hypothese 3 bevestigd dat self-efficacy de relatie tussen transformationeel leiderschap en toetsdruk medieert. Het effect van transformationeel leiderschap op toetsdruk gaat via self-efficacy. Self-efficacy kan dus toetsdruk tegengaan en transformationeel leiderschap speelt hierin een belangrijke rol. Het onderzoek pleit daarom voor een krachtige rol voor de schoolleider als transformationeel leider en kan daardoor de leerprestaties van leerlingen bevorderen.

Date of Award	7 Jun 2018
Original language	Dutch
Supervisor	Rob Martens (Supervisor) & Stefaan Ternier (Examiner)