De Relatie tussen Professionaliseringsactiviteiten en Lesgedrag in het Voortgezet Onderwijs.

Abstract

Achtergrond -Veel professionaliseringsactiviteiten zijn gericht op het veranderen van lesgedrag van leraren, maar het is de vraag of er een directe relatie is tussen professionaliseringsactiviteiten en lesgedrag. Voor dit onderzoek is gebruik gemaakt van categorieën van professionalisering van leraren zoals formele en informele, externe en interne, en individuele en collectieve professionalisering, zoals genoemd door Van Veen, Zwart, Meirink, en Verloop (2010). Voor lesgedrag is gebruik gemaakt van de onderverdeling tussen instructiegericht en gedragsgericht lesgedrag, zoals genoemd door Reddy, Dudek, Fabiano, en Peters (2015).
Doel - Omdat er nauwelijks onderzoek is gedaan naar een directe relatie tussen professionaliseringsactiviteiten en lesgedrag, is gekozen voor een exploratieve benadering waarmee is getracht een eerste inzicht te krijgen in de samenhang tussen professionaliseringsactiviteiten en lesgedrag van leraren in het voortgezet onderwijs in Nederland. De onderzoeksvraag luidt: Wat is de samenhang tussen professionaliseringsactiviteiten van leraren en het door leraren gerapporteerd lesgedrag?
Deelnemers, onderzoeksontwerp en procedure –Vanwege het exploratieve karakter van het onderzoek is gewerkt met een mixed method design. Het kwantitatieve deel, een online vragenlijst over professionaliseringsactiviteiten en lesgedrag, is uitgevoerd onder 124 leraren verspreid over 20 scholen voor voortgezet onderwijs in de regio midden Nederland. In navolging op dit onderzoek is het kwalitatieve deel, een telefonisch interview, uitgevoerd onder 13 leraren die ook deel hadden genomen aan het kwantitatieve deel. Deze leraren konden zich hiervoor vrijwillig opgeven via de vragenlijst.
Meetinstrumenten - De vragenlijst over professionaliseringsactiviteiten is opgesteld aan de hand van de categorieën van Van Veen et al. (2010). Voor het meten van het lesgedrag is gebruik gemaakt van een Nederlandse vertaling van de Classroom Strategies Scale – Teacher Form van Reddy et al. (2015). Bij het telefonisch interview is gebruik gemaakt van een gespreksleidraad die is opgesteld naar aanleiding van de resultaten van het kwantitatieve deel.
Resultaten - Uit de resultaten van het kwantitatieve deel van het onderzoek blijkt dat professionaliseringsactiviteiten die vallen onder een gecombineerde categorie van informele, individuele en interne professionalisering negatief samenhangen met gedragsgericht lesgedrag. Dit geldt niet voor leraren die voornamelijk lesgeven aan het vwo, bij wie juist een positieve samenhang tussen deze gecombineerde categorie en instructiegericht lesgedrag is waargenomen. Het leren van naaste collega’s toont een negatieve samenhang met zowel instructiegericht als gedragsgericht lesgedrag. Er is geen samenhang gevonden tussen formele, collectieve of externe professionalisering en lesgedrag. Uit de kwalitatieve resultaten komt naar voren dat activiteiten die passen bij de eigen leerstijl en praktische toepasbaar zijn in de eigen lessen als effectief worden ervaren.
Conclusie – De gevonden samenhang tussen professionaliseringsactiviteiten en lesgedrag is niet overtuigend omdat er veel interveniërende factoren naar voren zijn gekomen in de kwantitatieve en kwalitatieve resultaten, zoals bijvoorbeeld opleiding, onderwijstype, ervaring, vakspecifieke behoeften, persoonlijke leerbehoeften, teamsamenstelling en de mate waarin leraren betrokken worden bij professionalisering op school. Deze complexiteit maakt het moeilijk om een directe relatie tussen professionalisering en lesgedrag aan te tonen, maar bevestigt ook hoe lastig het is voor schoolleiders om te sturen op de effectiviteit van de professionele ontwikkeling van leraren.

Date of Award	13 Aug 2020
Original language	Dutch
Supervisor	Sjef Stijnen (Supervisor) & Rob Martens (Supervisor)