De Relatie tussen Schoolcultuur, Professionaliseringsactiviteiten en Leerkrachtexpertise in het Vlaamse Lager Onderwijs

Abstract

Leerkrachten functioneren in een school met een bepaalde schoolcultuur. Voor de onderwijskwaliteit in een school is leerkrachtexpertise belangrijk. Om expertise op te bouwen en aan te passen aan de snel veranderende onderwijscontext kunnen leerkrachten deelnemen aan professionaliserings-activiteiten. Een eventueel positief effect van een professionele schoolcultuur op het expertiseniveau en de deelnamefrequentie en effectiviteit van professionaliseringsactiviteiten van leerkrachten lager onderwijs in Vlaanderen is nog niet onderzocht. Het doel van dit kwantitatieve onderzoek is dan ook om zicht te krijgen op de relatie tussen de mate waarin de schoolcultuur als professioneel wordt ervaren en het expertiseniveau van de Vlaamse leerkrachten lager onderwijs, rekening houdend met de mediërende invloed van de deelnamefrequentie en effectiviteit van professionaliseringsactiviteiten.
Hiervoor is er een cross-sectioneel onderzoek met convenience sampling uitgevoerd bij 254 Vlaamse leerkrachten lager onderwijs. De gebruikte online enquête bestond uit vragenlijsten over de professionele schoolcultuur, de deelnamefrequentie en effectiviteit van professionaliseringsactiviteiten en het expertiseniveau. Deze voor dit onderzoek ontwikkelde vragenlijsten zijn gebaseerd op een grondige literatuurstudie en bestaande vragenlijsten en bleken na analyse betrouwbaar te zijn.
De hiërarchische regressieanalyses tonen aan dat de innovatieve houding binnen een school en de individuele leeractiviteiten positieve voorspellers zijn van het expertiseniveau. De relatie tussen de professionele schoolcultuur en het expertiseniveau wordt niet gemedieerd door de deelnamefrequentie van professionaliseringsactiviteiten maar wel door het effectief samenwerken met collega’s: leerkrachten uit scholen waar het schoolhoofd minder vorm geeft aan de schoolcultuur, waar het schoolteam minder focust op de schooldoelen, waar de formele relaties tussen collega’s sterker zijn of/en die minder onderwijservaring hebben, werken effectiever samen maar zijn minder goed in het hooghouden en verbeteren van de onderwijskwaliteit. Uit de resultaten blijkt dat individuele leeractiviteiten en de innovatieve houding binnen een school positief bijdragen aan de expertiseontwikkeling van Vlaamse leerkrachten lager onderwijs die op haar beurt eerder een individuele aangelegenheid is. Enkel het effectief samenwerken met collega’s treedt op als mediator.
Deze studie heeft naast bruikbare vragenlijsten een empirische bijdrage geleverd aan de theorie betreffende expertiseontwikkeling. In de praktijk kan ze gebruikt worden bij het uitstippelen van een beleid rond leerkrachtexpertise of bij het opstellen van professionaliseringsplannen.

Date of Award	3 Dec 2019
Original language	Dutch
Supervisor	Els Boshuizen (Supervisor)