De Rol van Zelfgestuurde Leervaardigheden, Professionele Expertise, Onderwijsinnovaties en het Persoonlijke Netwerk bij Innovatief Werkgedrag van Leraren.

Abstract

Bij de implementatie van onderwijsinnovaties in de klas spelen leraren een centrale rol (Geijsel & Van Eck, 2011; Miedema & Stam, 2008; Waslander, 2011). Hun innovatieve werkgedrag, hun zelfgestuurde leervaardigheden en hun professionele expertise zijn factoren die bij onderwijsinnovaties een rol spelen (Raemdonck, 2006). Daarnaast blijkt ook het persoonlijke netwerk van leraren in en buiten de eigen school, een factor van belang te zijn (März, Gaikhorst, Mioch, Wijers, & Geijsel, 2018; Messmann & Mulder, 2012; Mulder, 2011). Is er samenhang tussen het innovatief werkgedrag van leraren en de samenstelling en functie van hun persoonlijke netwerk? En wat is in deze de invloed van de zelfgestuurde leervaardigheden en professionele expertise van leraren? Meer kennis over de samenstelling en de functie van dit persoonlijke netwerk kan wellicht gebruikt worden bij de implementatie van onderwijsinnovaties. Het onderzoek is in twee deelstudies uitgevoerd. In de eerste deelstudie is met behulp van een surveyonderzoek gekeken naar het innovatieve werkgedrag, de zelfgestuurde leervaardigheden, professionele expertise en de samenstelling en het functioneren van een groep leraren. Vervolgens is in de tweede deelstudie bij een aantal van deze leraren verdiepende informatie over hun persoonlijke netwerk verkregen. In totaal hebben 63 leraren deelgenomen aan het surveyonderzoek dat bestond uit een zelfrapporterende vragenlijst. De data zijn vervolgens met behulp van een multiple regressieanalyse onderzocht. Twee onderdelen van professionele expertise blijken positieve voorspellers van het innovatieve werkgedrag te zijn. Het eerste onderdeel is ‘ondernemingszin’ waarbij leraren aangeven zich verbonden te voelen met de school en de organisatiecultuur te ondersteunen. Het tweede onderdeel is ‘persoonlijke flexibiliteit’ waarbij leraren aangeven zich goed te kunnen aanpassen aan veranderingen waar zij zelf niet voor hebben gekozen. Het evenwicht tussen werk en privé, een derde onderdeel van professionele expertise, blijkt een negatieve voorspeller van ‘innovatief werkgedrag’ te zijn. De onderdelen ‘beroepsexpertise’, het op hoogwaardig niveau uitoefenen van het vak, en ‘anticipatie en optimalisatie, het vermogen om te kunnen anticiperen op en het omgaan met veranderingen, blijken geen voorspellers te zijn voor het innovatieve werkgedrag van leraren. Ook het belang en de omvang van het persoonlijke netwerk evenals de zelfgestuurde leervaardigheden van leraren blijken geen voorspellers van het innovatieve werkgedrag van leraren. In de tweede deelstudie is, met behulp van een kort, semigestructureerd interview gekeken naar de samenstelling en functie van het persoonlijke netwerk van 17 leraren uit de groep deelnemers van de eerste deelstudie. Hieruit bleek dat de persoonlijke netwerken onderling sterk verschillen in omvang, samenstelling en functie. De fysieke nabijheid van en de persoonlijke relatie met leraren uit het netwerk is een aantal keer als positieve factor genoemd. Verder vinden leraren de personen in hun netwerk belangrijk als het gaat om bijvoorbeeld reflectie, inspiratie en praktijkervaring, maar zij geven tevens aan dat het netwerk niet heel belangrijk voor hun innovatieve werkgedrag is.

Date of Award	5 Jun 2020
Original language	Dutch
Supervisor	Els Boshuizen (Supervisor)