De Samenhang tussen Psychologische Basisbehoeften en Motivatie in het Voortgezet Onderwijs:

: Speelt Schooltype een Rol?

Abstract

De motivatie van leerlingen op het voortgezet onderwijs loopt in Nederland sinds de laatste decennia terug. Ondanks dat er indicaties zijn dat motivatie verschilt per schooltype, zijn wetenschappelijke inzichten op dat gebied nog beperkt. Deze studie bekijkt motivatie door de lens van de zelfdeterminatietheorie. Binnen deze theorie worden drie psychologische basisbehoeften onderscheiden: autonomie, competentie en verbondenheid. Bevrediging van deze basisbehoeften is positief geassocieerd met de kwaliteit van motivatie. De centrale vragen binnen dit onderzoek zijn: a) “Verschilt de ervaren bevrediging van de drie basisbehoeften tussen schooltypen en heeft dit effect op motivatie van leerlingen op het voortgezet onderwijs?” en b) “In hoeverre wordt de associatie van de basisbehoefte verbondenheid met autonome motivatie gemodereerd door schooltype?” Deze vragen worden onderzocht aan de hand van een kwantitatief vragenlijstonderzoek onder een steekproef van scholieren op het voortgezet onderwijs in Zeeland (N = 1,651). Resultaten van multivariate regressieanalyses laten zien dat schooltype geassocieerd is met motivatie: vwo-leerlingen scoren gemiddeld hoger op autonome motivatie dan havo- en vmbo-leerlingen. Een PROCESS mediatie-analyse laat – tegen de verwachting in ¬– een indirect effect zien via de basisbehoefte competentie en niet via autonomie. Vwo-leerlingen ervaren meer competentie en daardoor meer motivatie. Het effect van de basisbehoefte verbondenheid op autonome motivatie was niet significant en wordt niet gemodereerd door schooltype, zo toont een PROCESS moderatie-analyse. De resultaten impliceren dat er een rol weggelegd is voor docenten, beleidsmakers en de samenleving als geheel, om ervoor te zorgen dat zo veel mogelijk leerlingen zich competent voelen en daardoor gemotiveerd hun schoolloopbaan kunnen volbrengen.

Date of Award	22 Jan 2024
Original language	Dutch
Awarding Institution	Faculty of Educational Sciences
Supervisor	Lisette Wijnia (Supervisor)