Distributed Practice bij het Oefenen voor een Toets van Aardrijkskunde in Groep 7

Abstract

Onderwijswetenschappers willen graag weten welke leerstrategieën het meest effectief zijn om leerstof te onthouden, daarom is daar reeds veel onderzoek naar gedaan. Een leerstrategie die zijn effectiviteit in veel gevallen heeft bewezen is distributed practice. Bij distributed practice wordt alle leerstof geoefend in meerdere sessies met pauzes ertussen. Bij massed practice daarentegen wordt alle leerstof in één langere sessie geoefend.
Binnen dit onderzoek werd gekeken naar de toepassing van distributed practice bij het oefenen voor een toets aardrijkskunde in groep 7 van de basisschool. Het doel was om te inventariseren welke leerstrategieën de leerlingen kennen en toepassen bij het oefenen van hun huiswerk. Daarnaast werd gekeken in hoeverre de leerlingen distributed practice toepassen. Ten slotte werd onderzocht of het spacing effect optreedt wanneer de leerlingen oefenen voor een toets aardrijkskunde met distributed practice.
Aan dit onderzoek namen 37 leerlingen van de twee groepen 7 van de 2e Marnixschool in Utrecht deel. De leerlingen kregen een vragenlijst over leerstrategieën. Daarnaast werd een onderzoek uitgevoerd, waarbij de leerlingen voor twee toetsen aardrijkskunde oefenden middels retrieval practice. De condities verschilden voor beide toetsen: bij de ene toets ging het oefenen via massed practice, bij de andere toets via distributed practice. Het was een within-subjects design waarbij de toetsresultaten per deelnemer werden vergeleken. Om verschil in resultaten door de moeilijkheidsgraad van de toets te ondervangen werd counterbalancing toegepast.
Voor het inventariseren van de leerstrategieën die de leerlingen kennen en toepassen werd gebruik gemaakt van een vragenlijst die bestond uit open vragen, gesloten vragen en een survey waarbij de leerlingen antwoorden gaven op een 5-punts Likertschaal. Bij het onderzoek werd bestaand materiaal van de methode Wijzer door de wereld 7 (Kessels et al., 2008) gebruikt.
De meest gebruikte leerstrategie was herlezen, daarnaast maakten leerlingen vaak gebruik van retrieval practice, vooral door zich te laten overhoren. Hoewel de leerlingen zelf niet vaak spreiden van de leerstof noemden, bleek uit de survey dat zij dit wel regelmatig toepasten. Uit de toetsresultaten bleek dat het spacing effect niet optrad na distributed practice bij het oefenen voor een toets aardrijkskunde. Mogelijke verklaringen zijn dat de tussenpozen (gap) tussen de oefenmomenten niet optimaal waren in verhouding tot de tijd tussen het laatste oefenmoment en de toets (retention interval). Bij een retention interval van twee dagen is de ideale gap 9,6 tot 19,2 uur, terwijl in het onderzoek de gap 24 uur bedroeg. Daarnaast kan de complexiteit van de leerstof van invloed zijn.
Een uitgebreidere inventarisatie van gebruikte leerstrategieën door leerlingen in de bovenbouw van de basisschool zou interessant zijn. Ook nader onderzoek naar distributed practice bij het oefenen van zaakvakken als aardrijkskunde kan aanknopingspunten geven voor het al dan niet optreden van het spacing effect.

Date of Award	22 Oct 2018
Original language	Dutch
Supervisor	Gino Camp (Supervisor)