Een Eye-Tracking Analyse van Zoekgedrag en Prestatie bij Eenvoudige en Complexe Internet-Zoekopdrachten op Smartphones en Laptops.

Abstract

Het wereldwijde web is een onuitputtelijke bron van informatie en daardoor erg geschikt om er naar informatie te zoeken voor het uitwerken van schoolse opdrachten. Aanvankelijk gebeurde dat vooral met computers of laptops. Het laatste decennium worden, als gevolg van de technologische ontwikkelingen, meer en meer ook mobiele toestellen zoals smartphones gebruikt om informatie op te zoeken. Brand-Gruwel et al. (2009) beschreven het proces van informatie zoeken op het internet in het IPS-I-model, het model of information problem solving while using the internet. Het zoekgedrag tijdens het zoeken van informatie met behulp van een zoekmachine wordt al langer onderzocht, maar om het nog beter te begrijpen wordt in recent onderzoek vaak gebruikt gemaakt van eye-tracking waarbij oogbewegingen geregistreerd worden om te meten welke informatie precies de zoekende verwerkt. Tot op heden is er echter geen onderzoek dat de invloed van het gebruikt toestel op het zoekgedrag in een reële onderwijssituatie en met echte toestellen onderzocht.
Het doel van dit onderzoek was te kunnen nagaan wat het effect is van het gebruikte toestel op het zoekgedrag op een resultatenpagina van een zoekmachine en op de resultaten voor zoekopdrachten bij leerlingen uit het middelbaar onderwijs in een reële onderwijssituatie en met echte toestellen.
Een experiment met een mixed design werd uitgevoerd met als between-subject variabele het gebruikte toestel (een smartphone of een laptop), en als within-subject variabele het taaktype (een feitelijke zoekopdracht en een complexe zoekopdracht). Er namen 44 leerlingen deel uit het derde en vierde jaar van het havo en mbo die at random gelijk verdeeld werden over de beide groepen.
Deelnemers voerden eerst een feitelijke zoekopdracht uit. Met behulp van een zoekmachine zochten ze het antwoord op een vraag naar een bepaald feit. Het antwoord werd genoteerd op een antwoordblad. Daarna werd een complexe zoekopdracht uitgevoerd. Deelnemers kregen een stelling waarover ze een beargumenteerde mening moesten vormen door eerst argumenten te verzamelen met behulp van een zoekmachine. De uitwerking werd daarna neerschreven in de vorm van een kort essay van een halve pagina.
Data werden verzameld met schermopnames van het zoeken op een resultatenpagina van een zoekmachine in combinatie met eye-tracking. De oogbewegingen van de deelnemers werden zichtbaar op de opnamebeelden waardoor vastgesteld kon worden waar naar gekeken werd op ieder moment en voor hoe lang. Verder werd voorkennis gemeten aan de hand van een vrije associatietaak. Het antwoord op de feitelijke zoekopdracht en het essay voor de complexe zoekopdracht werden geëvalueerd om ook het resultaat te kunnen meten en vergelijken.

Er werd een significant hoofdeffect vastgesteld van het taaktype en van het gebruikte toestel op de gemiddelde fixatieduur op een zoekresultaat. De gemiddelde fixatieduur op een zoekresultaat is de tijd die gemiddeld gebruikt wordt om uit een bepaald zoekresultaat informatie op te nemen. Een complexe zoekopdracht zorgt voor een langere gemiddelde fixatieduur op een zoekresultaat dan een feitelijke zoekopdracht. En gebruikers van een smartphone hadden een langere gemiddelde fixatieduur op een zoekresultaat in vergelijking met gebruikers van laptops. Voor de complexe zoekopdracht werd een significant interactie-effect gevonden. Waar er voor de feitelijke zoekopdracht geen verschil was in fixatieduur, was die voor de complexe zoekopdracht langer op de smartphone in vergelijking met laptops. Er werd geen significant hoofd- en interactie-effect gevonden voor de zoeksnelheid.
Aanvullende analyses toonden wel een significant hoofdeffect aan van het gebruikte toestel op het aantal bekeken zoekresultaten voor er een zoekresultaat geselecteerd werd. Gebruikers van een laptop bekeken meer zoekresultaten dan gebruikers van een smartphone. Er was geen effect op de zoekstrategie en ook niet op het resultaat.
De resultaten van dit onderzoek voegen ten eerste het gebruik van verschillende toestellen toe aan het IPS-I-model, en meer bepaald aan de samenstellende vaardigheid ‘zoeken van informatie’ (Brand- Gruwel et al., 2009). Ten tweede impliceren de resultaten dat voor het uitwerken van zoekopdrachten op het internet zowel smartphones als laptops kunnen aangewend worden. Het zoekgedrag op een SERP verloopt op een smartphone gelijkaardig in vergelijking met een laptop. Ook de resultaten zijn gelijkaardig.

Date of Award	26 Jan 2021
Original language	Dutch
Supervisor	Saskia Brand - Gruwel (Supervisor), Halszka Jarodzka (Supervisor) & Yvonne Kammerer (Supervisor)