Een Innovatief Klimaat Creëren... Waar te Beginnen?

Abstract

Scholen moeten continu tegemoetkomen aan de wisselende sociale, technologische en educatieve eisen van de samenleving. Om dit effectief te laten verlopen, wordt van leerkrachten verwacht te blijven innoveren. De meeste leerkrachten in Europa zijn echter onvoldoende op de hoogte van de snel veranderende ontwikkelingen in het onderwijs en missen de expertise en flexibiliteit die nodig zijn om innovaties aan te pakken. In deze studie is middels Group Concept Mapping (GCM) onderzocht welke factoren in het basisonderwijs het innovatieve werkgedrag van leerkrachten stimuleren en belemmeren. Hierbij is tevens gekeken hoe sociale interactie tussen collega’s en schoolleiding bijdraagt aan het op gang brengen en houden van het innovatieve werkgedrag van leerkrachten en hoe de individuele zelfeffectiviteit van leerkrachten bijdraagt aan het innovatieve werkgedrag. Deze laatste twee deeltopics zijn beantwoord aan de hand van de interviews in combinatie met de antwoorden van GCM. Naast de centrale kwestie en deeltopics zijn ook twee hypotheses geformuleerd, namelijk: (1) Het innovatieve werkgedrag van leerkrachten wordt positief beïnvloed door sociale interactie tussen collega’s en schoolleiding en (2) Een hoge mate van zelfeffectiviteit bevordert het innovatieve werkgedrag van leerkrachten. De onderzoeksgroep bestond uit 31 respondenten en mannen en vrouwen waren onevenredig vertegenwoordigd: zeven mannen (22,6%) en 24 vrouwen (77,4%). De leeftijd varieerde van 24 tot 61 jaar (M = 40.10, SD = 10.22). Er was sprake van een Mixed Method ontwerp met twee meetinstrumenten: Group Concept Mapping (GCM) en semigestructureerde interviews. Multidimensionale schaalvergroting en hiërarchische clustering bij GCM resulteerden in een cluster map, zodat het collectieve begrip kon worden geëxpliciteerd en een basis werd gelegd voor de interviews. De belangrijkste bevindingen van de interviews zijn dat sociale interactie tussen collega’s een grote rol speelt bij de totstandbrenging van innovatief werkgedrag en een hoge mate van zelfeffectiviteit als stimulans werkt. Met name beheersingservaringen en verbale overtuigingen spelen hierbij een rol. De resultaten laten een kloof tussen de huidige en gewenste situatie zien. Innovatief werkgedrag blijkt een complex proces te zijn dat zich niet gemakkelijk laat ontwikkelen. Er zou meer beleid moeten zijn op school-, provinciaal of nationaal niveau om innovatief werkgedrag te realiseren en waarborgen. Verder onderzoek is nodig om een dieper begrip te ontwikkelen omtrent de rol van dit innovatie-stimulerend leiderschap bij de totstandkoming van innovatief werkgedrag, waarbij met name wordt ingegaan op de aspecten taakverdeling en directe ondersteuning. Daarnaast dient verder onderzoek zich te focussen op de strategieën, ondersteuning en beleid vanuit de schoolleiding.

Date of Award	6 Aug 2019
Original language	Dutch
Supervisor	Christian M. Stracke (Supervisor) & Hans Hummel (Examiner)