Het bevriezen van tegoeden in het kader van de bestrijding van de financiering van het terrorisme en de geboden rechtsbescherming

Abstract

Het is alweer bijna zeven jaar geleden dat de sanctielijst bij Resolutie 1267 (1999) geïntroduceerd werd. Sinds die tijd zijn er meerdere sanctielijsten, zowel op Europees als nationaal niveau opgesteld, met als doel de tegoeden en andere economische middelen te bevriezen van personen, groepen en entiteiten, die direct of indirect betrokken zijn bij de financiering van terrorisme. Het bevriezen van tegoeden is, hetgeen maar niet genoeg benadrukt kan worden, een tijdelijke preventieve maatregel, die genomen wordt ten aanzien van een persoon, groepering of entiteit, ongeacht of de betrokkene reeds voor, aan terrorisme gerelateerde feiten is veroordeeld of niet. Aan de hand van de verschillende casussen en besproken arresten meen ik dat gesteld kan worden dat de geboden rechtsbescherming op internationaal en Europees niveau tot dusver onvoldoende was. Er is geen door de Veiligheidsraad van de Verenigde Naties aangewezen onafhankelijke rechterlijke instantie tot wie personen, groepen of entiteiten die op de sanctielijst behorende bij Resolutie 1267 (1999) staan zich kunnen richten en op Europees niveau hangt de mate van de geboden rechtsbescherming af van de vraag of de betrokken persoon, groepering of entiteit op de sanctielijst ter uitvoering van Resolutie 1267 (1999) of op de sanctielijst ter uitvoering van Resolutie 1373 (2001) staat. Gezien het beperkte aantal arresten in Nederland betreffende het bevriezen van tegoeden van personen, groepen en entiteiten, die niet op de Europese sanctielijsten staan, is het voorbarig om tot een conclusie met betrekking tot de rechtsbescherming ten aanzien van hen te komen. Er is echter reden voor enig optimisme. Ten tijde van het schrijven van deze conclusie raakte ik bekend met een tweetal uitspraken van het Gerecht van Eerste Aanleg van de Europese Unie, gedateerd op 11 juli 2007, waarin zij aansluiting zocht bij haar eerdere uitspraak in de zaak tegen de Organisatie van Volksmujahedeen van Iran.75 Het lijkt erop dat de Europese rechter een duidelijk signaal wil afgeven. Bij de bestrijding van de financiering van het terrorisme is niet alles geoorloofd en indien nodig zal de rechter corrigerend optreden. Een dergelijk corrigerend optreden zal zich echter beperken tot de procesrechtelijke waarborgen die de plaatsingsprocedures omgeven. De personen, groepen en entiteiten die op de Europese sanctielijst ter uitvoering van Resolutie 1373 (2001) worden geplaatst, hebben het recht om gehoord te worden. Voorts moet een besluit tot plaatsing gemotiveerd worden en hebben de betrokkenen recht op een effectief rechtsmiddel. We zullen echter moeten afwachten welk standpunt het Hof van Justitie van de Europese Unie zal gaan innemen. Zal zij het Gerecht van Eerste Aanleg volgen of terugfluiten?

Date of Award	31 Aug 2007
Original language	Dutch