Het Effect van het Stellen van Vragen aan Jezelf tijdens het Lezen van Internetinformatie op het Leesbegrip bij Basisschoolleerlingen

Abstract

Internetinformatie wordt in het basisonderwijs door zowel leerkrachten als leerlingen steeds vaker gebruikt als middel om informatie te zoeken en te vinden (Wester & Smeets, 2011). Uit diverse onderzoeken blijkt echter dat basisschoolleerlingen moeite hebben met het adequaat omgaan met internetinformatie (Brand-Gruwel, Wopereis, & Walraven, 2009; Kuiper, 2007; Walraven, Brand-Gruwel, & Boshuizen, 2008). Een van de oorzaken hiervan is dat het kritisch en begrijpend lezen van internetinformatie problemen oplevert voor basisschoolleerlingen (McCrory Wallace, Kupperman, Krajcik, and Soloway, 2000; Kuiper, 2007). Uit diverse onderzoeken over leesstrategieën die ingezet kunnen worden bij het lezen van schriftelijke teksten blijkt dat het stellen van vragen aan jezelf tijdens het lezen van informatie een positief effect heeft op de mate van het begrijpen van de gelezen teksten (Brand-Gruwel, Aarnoutse, & Van Den Bos, 1998; Segers, 2016; Vernooy, 2012; Willingham, 2006). Het doel van dit onderzoek is om te onderzoeken of de specifieke leesstrategie “het stellen van vragen aan jezelf” effect heeft op de mate van leesbegrip van internetinformatie. Meer inzicht in en kennis over het effect van deze leesstrategie op de mate van het leesbegrip van internetinformatie kan uiteindelijk bijdragen aan een toepassing van de leesstrategie in een leesinstructie voor het lezen van internetinformatie binnen het basisonderwijs. Hierdoor zou het leesbegrip van internetinformatie in de toekomst mogelijk gestimuleerd kunnen worden. Het onderzoek is uitgevoerd door middel van een quasi-experiment met nameting onder 32 basisschoolleerlingen van groep 7. De leerlingen uit de experimentele groep kregen tijdens het lezen van de internetinformatie een lijst met vragen die zij zichzelf tijdens het lezen dienden te stellen, de leerlingen uit de controle groep kregen deze interventie niet. De mate van leesbegrip van de internetinformatie is gemeten door het afnemen van een voor het onderzoek ontworpen leesbegripstoets. Uit de resultaten van het onderzoek bleek dat het stellen van vragen aan de hand van een lijst met vragen tijdens het lezen van informatie op een webpagina een gematigd positief effect heeft op de mate van leesbegrip (U = 60.50, z = -2.55, p = .011, r = -.45). Er is in geen van beide condities een correlatie gevonden tussen het woordenschatniveau en leesbegrip en het technisch leesniveau en leesbegrip. Wel leek in de experimentele groep een positieve relatie te bestaan tussen de mate van woordenschat en technisch lezen (rs = .008, p < .01) De conclusie van dit onderzoek luidt dat het stellen van vragen aan jezelf over de inhoud van de tekst en de verwachtingen ten aanzien van de tekst tijdens het lezen van internetinformatie een effectieve leesstrategie lijkt om het leesbegrip van internetinformatie te bevorderen. Het verdient aanbeveling in een volgend onderzoek te onderzoeken of het effect van het stellen van vragen tijdens het lezen op de mate van leesbegrip vergroot wordt wanneer leerlingen zichzelf vragen stellen die gericht zijn op het activeren van de eigen voorkennis, op de afbeeldingen die behoren bij de informatie, op het reflecteren op het eigen leesproces en op de eigen beleving van de gelezen informatie.

Date of Award	28 Jun 2018
Original language	Dutch
Supervisor	Francis Brouns (Supervisor) & Jo de Neubourg - Boon (Examiner)