Het effect van semantische en orthografische aanbiedingsmodi op Engelse woordleerprestaties bij leerlingen in het voortgezet speciaal onderwijs.

Abstract

Om een vreemde taal aan te leren is het van essentieel belang woordenschat te ontwikkelen. Woorden vormen namelijk de bouwstenen om zinnen in een vreemde taal te begrijpen. Het aanleren van woorden wordt vergemakkelijkt door het aanbieden van een structuur middels similariteit. Similariteit van woorden kan ontstaan op basis van de betekenis (semantiek) of de vorm, bijvoorbeeld spelling (orthografie), van het woord. In voorliggend onderzoek wordt onderzocht wat het verschil is in woordleerprestaties bij het aanleren van Engelse woorden, door woorden orthografisch of semantisch aan te bieden aan leerlingen uit het eerste leerjaar van het voortgezet speciaal onderwijs. In het voortgezet speciaal onderwijs kennen leerlingen vaak de diagnose autisme. Bij deze leerlingen is regelmatig sprake van een verminderd ontwikkelde taalvaardigheid. Zij besteden namelijk niet in dezelfde mate aandacht aan het leren van nieuwe woorden, vergeleken met leerlingen zonder een diagnose. Daarom is het voor docenten van belang inzicht te verwerven hoe leerlingen in het voortgezet speciaal onderwijs optimaal een Engelse woordenschat ontwikkelen. Deelnemers waren tussen de 11 en 14 jaar oud, hadden Nederlands als moedertaal en zaten in het eerste leerjaar van het voortgezet speciaal onderwijs. Bij de meeste leerlingen was sprake van een diagnose. Alle leerlingen (N=35) zijn middels een cross-over design ad random toebedeeld aan beide aanbiedingsmodi. Het onderzoek bestond uit vier meetmomenten, twee per conditievolgorde (semantische of orthografische aanbiedingsmodus). Tijdens het eerste meetmoment ontvingen alle leerlingen een algemene vragenlijst. Vervolgens maakten zij, om voorkennis te testen, een pretest behorende bij de eerst toebedeelde conditie (semantisch of orthografisch). Daarna ontvingen de leerlingen een bij de toebedeelde conditie passende woordkaart, waarvoor zij 10 minuten de tijd kregen om te leren. De acute woordleerprestaties werden daaropvolgend getest met de posttest. Eén week later, tijdens het tweede meetmoment, volgde de retentietest. Deze procedure werd herhaald tijdens het derde en vierde meetmoment voor de andere conditie (semantische of orthografische conditie). Primaire uitkomsten waren woordleerprestaties op de posttest en op de retentietest, gecorrigeerd voor de voorkennis van de leerling. Middels een multilevel analyse werd achterhaald dat er geen significant verschil in woordleerprestaties aanwezig was op de posttest (F(7.52) = .246; p = .622) noch op de retentietest (F(7.42) = .261; p = .611) van eerstejaarsleerlingen in het voortgezet speciaal onderwijs bij het semantisch of orthografisch aanbieden van woorden. Uit voorliggend onderzoek blijkt dat een semantische of orthografische aanbiedingsmodus de woordleerprestaties op eenzelfde wijze beïnvloedde. Op basis van deze resultaten kan geen uitspraak gedaan worden of het aanbieden van een specifieke structuur (orthografisch of semantisch) leidt tot betere woordleerprestaties. Daarnaast moet toekomstig onderzoek uitwijzen of er sprake is van een verschil in het aanleren van Engelse woorden bij leerlingen in het voortgezet speciaal onderwijs ten opzichte van het reguliere onderwijs. Deze resultaten kunnen belangrijke implicaties bieden voor het vormgeven van talenonderwijs. Vooralsnog luidt de conclusie dat het aanbieden van nieuwe woordenlijsten in de Engelse taal conform een orthografische of semantische structuur aan leerlingen in het voortgezet speciaal onderwijs geen differentieel effect laat zien op de acute woordleerprestaties en de woordleerprestaties op de lange termijn.

Date of Award	1 Mar 2021
Original language	Dutch
Supervisor	Renate de Groot (Supervisor)