Het Modaliteitsprincipe bij Toetsen: Gesproken of Gedrukte Vraagstelling bij het Maken van een Digitale Toets?

Abstract

Digitalisering is niet meer weg te denken uit het onderwijs van de 21ste eeuw. Het digitale toetsen is in opkomst in het onderwijs. Door het integreren van digitale toetsen kan het onderwijs versterkt worden. Door digitale toetsen wordt effectiever en efficiënter gewerkt. Ook maken digitale toetsen het mogelijk om media (bijvoorbeeld filmpjes en geluidsfragmenten) toe te voegen aan toetsen.
Mayer (2014) beschrijft in zijn boek verschillende principes over het ontwerpen van multimediaal leermateriaal. Een van die principes is het modaliteitsprincipe. Volgens dit principe wordt leren minder belastend en effectiever wanneer het zowel visuele (bijvoorbeeld afbeeldingen) als auditieve (gesproken) tekst in het leermateriaal wordt opgenomen. In de literatuur is veel geschreven over het effect van de toepassing van het modaliteitsprincipe op het leren, maar er is nog weinig onderzoek gedaan naar het effect bij toetsen. Omdat het doel van een toets anders is dan het doel van leren, is de vraag of het modaliteitsprincipe ook nuttig is bij toetsen. In dit onderzoek is onderzocht of het toepassen van het modaliteitsprincipe van Mayer (2014) op een rekentoets effect heeft op de ervaren cognitieve belasting en de toetsresultaten van leerlingen van groep 7 in het basisonderwijs.
Aan dit onderzoek hebben 48 leerlingen deel, onder wie 19 jongens en 29 meisjes, uit twee groepen 7 van één grote basisschool in het midden van Nederland. Deze leerlingen waren tussen de 9 en 11 jaar oud. Dit kwantitatieve onderzoek wordt gebruik gemaakt van een within- subject experimenteel onderzoek en hierbij werden 13 van de 26 authentieke rekenvragen van Cito aangepast aan het modaliteitsprincipe en voorgelegd aan de participanten. Tijdens dit onderzoek worden de cognitieve belasting en de toetsresultaten van leerlingen gemeten.
De cognitieve belasting wordt in dit onderzoek gemeten met de 9-punts beoordelingsschaal van Paas (1992). De leerlingen hebben na elke toetsitem beantwoord hoeveel moeite het kostte om het toetsitem te maken. De antwoordmogelijkheden varieerden van 1 (zeer, zeer laag) tot 9 (zeer, zeer hoge cognitieve belasting). Het toetsmateriaal dat bij dit onderzoek werd gebruikt, is een selectie uit het online platform Groeimeter van Cito (2019) van jaargroep 6. De gekozen items bevatten relevante afbeeldingen, wat inhoudt dat de vraag niet te beantwoorden is zonder de afbeelding. In dit onderzoek is geen effect gevonden van het modaliteitsprincipe op de cognitieve belasting. In de toetsresultaten wordt een trend gevonden in de tegengestelde richting dan verwacht. De aangepaste items zijn namelijk slechter gemaakt dan de originele items.
Op basis van huidig onderzoek lijkt het toepassen van het modaliteitsprincipe op digitale toetsen niet nuttig. In de discussie wordt ingegaan op de beperkingen en aanbevelingen van het uitgevoerde onderzoek.

Date of Award	21 Feb 2020
Original language	Dutch
Supervisor	Kim Dirkx (Supervisor) & Halszka Jarodzka (Supervisor)