Ingrijpende opsporingsmiddelen bij uitkeringsfraude, hoe kan rechtsbescherming, in het licht van artikel 8 EVRM, verbeterd worden?

Abstract

In deze scriptie staat de vraag centraal op welke wijze en in welke fase de bestuursrechter kan voorkomen dat de inzet van ingrijpende opsporingsmiddelen leidt tot schending van artikel 8 EVRM bij het toezicht op de rechtmatigheid van uitkeringen. Nadat er een inleiding is gegeven en begrippen verduidelijkt zijn wordt er gekeken hoe er binnen het bestuurs-, civiel- en strafrecht rechtsbescherming wordt geboden bij de inzet van ingrijpende opsporingsmiddelen.
- De bestuursrechter toetst achteraf aan de hand van een appellabel besluit. Het is maar de vraag of de bestuursrechter voldoende rechtsbescherming biedt.
- De civiele rechter vervult een vangnetfunctie. Er kan rechtsbescherming geboden worden op het moment dat er nog geen besluit is. De gang naar de civiele rechter is hoogdrempelig, vindt maar zelden plaats en toetsing zal achteraf plaatsvinden.
- De strafrechter biedt de meeste rechtsbescherming. Er vindt voorafgaande toetsing plaats bij de inzet van opsporingsmiddelen. De officier van justitie heeft een centrale plaats binnen het onderzoek en ziet toe op deze inzet. De zittingsrechter toetst tenslotte de inzet van opsporingsmiddelen.
In het laatste hoofdstuk wordt verder ingegaan op de inzet van voorafgaande toetsing van opsporingsmiddelen door de bestuursrechtelijke rechter-commissaris. De inzet van deze figuur kan ertoe leiden dat de rechtsbescherming door de bestuursrechter behoorlijk vergroot wordt. Er kan dan preventieve toetsing vooraf plaats vinden en het pijnpunt van de interne toetsing, die nu bij het bestuursorgaan ligt, zal niet meer bestaan. Ingrijpende opsporingsmiddelen zullen pas ingezet worden als er noodzaak voor deze inzet is en aan de eisen van proportionaliteit en subsidiariteit is voldaan. De verleiding voor bestuursorganen om toch ingrijpende opsporingsmiddelen in te zetten en bijvoorbeeld naar aanleiding hiervan verder onderzoek te doen zal hierdoor minder groot worden.

Date of Award	26 Jun 2023
Original language	Dutch
Awarding Institution	Department of Public Law