Kleurgebruik in Animaties, Kleuters Leren Letters Herkennen

Abstract

Door de toenemende inzet van ICT middelen en multimedia in het basisonderwijs en de wetenschappelijk aangetoonde effectiviteit van animaties bij het ondersteunen van de cognitieve ontwikkeling is het gebruik van animaties bij het leren herkennen van de letters een logische ontwikkeling. Echter, over de invloed van kleurgebruik in animaties en het effect op leerrendement bij jonge kinderen is nog weinig bekend. Het doel van dit onderzoek is om te onderzoeken of kleurgebruik in animaties die gebruikt worden ter ondersteuning van het leren herkennen van letters bij 4-, 5- en 6-jarige kleuters in groep 1/2 van het basisonderwijs invloed heeft op het leren herkennen van letters. Uit de conclusies van dit onderzoek worden vervolgens aanbevelingen afgeleid betreffende de vormgeving van animaties die bedoeld zijn om leren te ondersteunen, alsmede aanwijzingen voor vervolgonderzoek. De 56 deelnemers van het onderzoek zijn leerlingen uit groep 1/2 van de basisschool en op het moment van het onderzoek tussen de 4 en 6 jaar oud. De deelnemers zijn niet gerandomiseerd en op basis van een aselecte gestratificeerde steekproef in twee groepen verdeeld. De groep die gekleurde animaties te zien kreeg (groep A) bestond uit 28 leerlingen, waarvan 14 jongens en 14 meisjes (n=28). De groep die animaties in grijstinten te zien kreeg (groep B) bestond eveneens uit 28 leerlingen, waarvan 14 jongens en 14 meisjes (n=28). De gemiddelde leeftijd van de deelnemers is 4,89 jaar (SD = .705). Omdat het onderzoek heeft plaatsgevonden in een bestaande onderwijskundige context is gebruik gemaakt van een quasi experimenteel design (Creswell, 2014). Het onderzoek is erop gericht het effect te meten van kleurgebruik in animaties op het onthouden van de letters, waarbij ook gekeken is naar eventuele verschillen tussen jongens en meisjes. Voor deze onderdelen heeft een voor- en een nameting plaatsgevonden, waarbij de ene groep gedurende twee weken dagelijks een drietal korte animaties over letters in kleur te zien kreeg en de andere dezelfde animaties in grijstinten. De mate van kijkplezier is middels een zelf ontworpen vragenlijst vastgesteld. De letterkennis is gemeten door het afnemen van een deel van de Letterkennistoets (Aarnoutse & Verhagen, 2012). Uit het onderzoek blijkt dat kleurgebruik inderdaad een positieve invloed heeft op het kijkplezier dat kleuters beleven aan het kijken naar animaties, maar dat kleurgebruik geen significant effect heeft op het leren herkennen van de letters. De analyse laat geen significant effect zien op de invloed van de covariaat geslacht. De resultaten uit dit onderzoek geven aan dat het gebruik van kleur wel degelijk van invloed is op het kijkplezier van de deelnemers. Motivatie is volgens de Cognitive-Affective Theory of Learning with Media (CATLM) (Moreno, 2005) van invloed op de mate waarin geleerd kan worden van multimediale toepassingen in het onderwijs. Zodoende is het bij het ontwerp van educatieve animaties kleurgebruik zeker aan te raden. Eerder onderzoek geeft aan dat kleuren niet bij iedereen dezelfde emoties oproepen (Jonauskaite et al., 2018), derhalve is het aan te raden bij de vormgeving van educatieve animaties rekening te houden met het kleurgebruik.

Date of Award	3 Jun 2019
Original language	Dutch
Supervisor	Kevin Ackermans (Supervisor)