Leernetwerken voor Pabostudenten.

: De Relatie tussen Sociale Configuratie en Motivatie.

Abstract

Lerarenopleidingen basisonderwijs (pabo’s) zoeken naar de vorm waarin zij netwerkleren een plaats kunnen geven in het curriculum. Het opdoen van ervaring met netwerkleren tijdens de opleiding, kan immers bijdragen aan een gemotiveerde leerhouding waarmee studenten hun professionele ontwikkeling benaderen in hun toekomstige beroep. In een ideale leersituatie wordt geleerd vanuit autonome motivatie, een krachtige en duurzame manier van gemotiveerd zijn. Om dit te bereiken moet tegemoet worden gekomen aan de facetten Competentie, Autonomie en Verbondenheid. In zijn aard is er in een leernetwerk sprake van een sociale leersituatie (Verbondenheid), waarin verschillende personen bijdragen (Competentie) aan het oplossen van een ervaren praktijkprobleem (Autonomie). Elk leernetwerk is echter uniek in zijn doelen en structuur, oftewel zijn sociale configuratie. In een samenwerking tussen de Open Universiteit en vier hogescholen wordt een meerjarig onderzoek uitgevoerd naar studentenwelzijn ten behoeve van het ontwikkelen van richtlijnen voor curriculumontwerp. Deze thesis beschrijft een deelonderzoek gesitueerd in het eerste jaar van de studie. Het vormt een exploratieve verkenning naar overeenkomsten en verschillen in de sociale configuratie van leernetwerken en de motivatie van pabostudenten op vier hogescholen. Daarnaast is onderzocht hoe sociale configuratie en motivatie samenhangen. In onderhavig onderzoek is gebruik gemaakt van een mixed methods design. Gedurende studiejaar 2019-2020 hebben 111 studenten van vier hogescholen aan het onderzoek deelgenomen. Sociale configuratie en motivatie zijn onderzocht middels vragenlijsten (n=111), semi gestructureerde interviews (n=14) en analyse van audio-opnames van netwerkbijeenkomsten (n=7). De leernetwerken hadden de looptijd van een studiejaar, in de opstart- en slotfase is de data verzameld. Het raamwerk dimensies van sociaal leren (Vrieling-Teunter, Van den Beemt, & De Laat, 2016) werd gebruikt voor het in kaart brengen van de sociale configuratie vanuit de vier dimensies: Praktijk, Domein en waardecreatie, Collectieve identiteit en Organisatie. Motivatie is benaderd vanuit de Self-Determination Theory (Ryan & Deci, 2000) en geoperationaliseerd vanuit de facetten Competentie, Autonomie en Verbondenheid. Een leernetwerk met daarin enkel studenten toonde een andere sociale configuratie dan gemengde leernetwerken met studenten, basisschoolleraren, pabodocenten en onderzoekers. Vooral in de beginfase bleek in gemengde groepen de fase van afstemming en kennismaking belangrijk voor de ontwikkeling van de sociale configuratie. Op alle hogescholen werd in de leernetwerken tegemoet gekomen aan de facetten van motivatie. Er bleek een (middel)sterke samenhang tussen de sociale configuratie en motivatie, met name op de dimensies Domein en waardecreatie en Collectieve identiteit. Vervolgonderzoek zal moeten uitwijzen of er een causaal verband is tussen de variabelen en volgens welke ontwerpprincipes (gemengde) leernetwerken het beste georganiseerd kunnen worden. De resultaten van dit onderzoek tonen drie thema’s die aandacht verdienen bij het organiseren van leernetwerken. ‘Kennisstroom in tweerichtingsverkeer’ (Competentie) toont de behoefte van studenten om niet allen kennis te halen maar ook te kunnen bijdragen. ‘Vrijheid in gebondenheid’ (Autonomie) laat zien dat er binnen grenzen van de opleiding en sociale configuratie, ruimte moet zijn voor eigen keuzes van studenten. ‘Veilig in gelijkheid’ (Verbondenheid) vraagt om gelijkwaardige verhoudingen tussen de netwerkleden om ervoor te zorgen dat studenten zich veilig voelen.

Date of Award	14 Dec 2020
Original language	Dutch
Supervisor	Emmy Vrieling - Teunter (Supervisor)