Persoonlijke aansprakelijkheid van een bestuurder jegens de achtergebleven schuldeisers van een geturboliquideerde (besloten) vennootschap.

: Over omstandigheden die bij een turboliquidatie kunnen leiden tot het vaststellen van de ernstig verwijtmaatstaf in het kader van de persoonlijke aansprakelijkheid van de bestuurders jegens schuldeisers o.g.v. art. 6:162 BW.

Abstract

Wanneer de activiteiten van de rechtspersoon zijn gestaakt of de geplande activiteiten uitblijven wordt het uiteindelijk financieel onaantrekkelijk om het bedrijf in ‘leven’ te houden. De ontbinding van deze rechtspersoon is dan wenselijk. Een turboliquidatie conform art. 2:19 lid 4 BW kan dan een aantrekkelijke optie zijn vanwege het snelle karakter van deze ontbindingswijze.

Een turboliquidatie is een snelle ontbinding van een rechtspersoon krachtens besluit van de algemene vergadering conform art. 2:19 lid 1 sub a BW. Het snelle karakter van deze ontbindingswijze (“turbo”) bestaat dus uit het feit dat er na ontbinding geen vereffening noodzakelijk is. De rechtspersoon houdt dus op te bestaan op het tijdstip van haar ontbinding, mits zij ten tijde van die ontbinding geen baten meer heeft conform art. 2:19 lid 4 BW.

Een expliciete constateringsbevoegdheid met betrekking tot de afwezigheid van baten bij de vennootschap ontbreekt in de wet. In deze scriptie wordt ervan uitgegaan dat bij een turboliquidatie de beantwoording van de vraag of er nog baten aanwezig zijn in de vennootschap, in de praktijk, veelal bij het bestuur zal liggen. Dientengevolge ondanks het feit dat de algemene vergadering het besluit tot ontbinding neemt, kunnen er onder bepaalde omstandigheden alsnog situaties ontstaan waarin het bestuur externe aansprakelijkheidsrisico’s loopt vanwege de gemaakte keuzes in de voorfase van de turboliquidatie.

In de literatuur worden twee situaties geschetst waarbij schuldeisers als gevolg van een geturboliquideerde vennootschap onrechtmatig benadeeld kunnen worden. Ten eerste kan er een situatie ontstaan waarin het faillissement van de vennootschap geboden maar volgens het bestuur niet gewenst is. In zulke gevallen is het niet uit te sluiten dat het bestuur zal proberen het vermogen van de vennootschap te vereffenen teneinde de vennootschap turbo te liquideren en om zodoende het faillissement te vermijden. Ten tweede kan er sprake zijn van de benadeling van de schuldeisers in de situaties zoals bepaald door de Hoge Raad in het arrest Ontvanger/Roelofsen. Met de zojuist geschetste situaties als uitgangspunt wordt in deze scriptie gezocht naar de omstandigheden/toetsingsmaatstaven die bij een turboliquidatie tevens kunnen leiden tot het toerekenen van onrechtmatig handelen of nalaten aan het bestuur of een bestuurder.

In deze scriptie gaat het dan ook om de vraag: welke omstandigheden dragen bij aan de toerekenbaarheid van het onbehoorlijk bestuur aan een bestuurder en daarmee leiden tot een persoonlijk ernstig verwijt bij een turboliquidatie jegens de schuldeisers op grond van art. 6:162 BW? Met andere woorden onder welke omstandigheden kan het handelen of nalaten van het bestuur of een bestuurder tot ernstig verwijtbaarheid leiden indien een vennootschap wordt geturboliquideerd.

Het beoogde doel van deze scriptie is om de externe aansprakelijkheidsrisico’s voor het bestuur in kaart te brengen teneinde de bestuurlijke positie te versterken bij een turboliquidatie. Deze externe aansprakelijkheidsrisico’s van bestuurders jegens schuldeisers, die opkomen in geval van turboliquidatie, worden onderzocht tegen de achtergrond van een voorgenomen conceptwetsvoorstel ‘Wet tot tijdelijke wijziging van Boek 2 van het Burgerlijk Wetboek in verband met het vergroten van transparantie bij de ontbinding van rechtspersonen zonder baten en de invoering in dat kader van de mogelijkheid van een civielrechtelijk bestuursverbod’. In mijn uitleiding doe ik uiteindelijk aanbevelingen voor de (rechts)praktijk waarmee positie van de bestuurders versterkt kan worden bij een turboliquidatie tegen de achtergrond van dit nieuwe conceptwetsvoorstel.

Date of Award	12 Nov 2021
Original language	Dutch
Awarding Institution	Department of Private Law