Relaties tussen Sensorische Prikkelverwerking, Executief Functioneren en Schoolprestaties in het Basisonderwijs.

Translated title of the thesis: Relationships between Sensory Information Processing, Executive Functioning and School Performance in Primary Education
  • Géanne Krijgsman-van den Hoorn

    Student thesis: Master's Thesis

    Abstract

    Op de reguliere basisschool hebben de meeste kinderen geen diagnose wat betreft gedrags- of leerstoornissen. Uit de praktijk blijkt echter dat ook het gedrag van kinderen zonder diagnose kan opvallen. Zo ervaren ook kinderen zonder Atenttion Deficit Hyperactivity Disorder (ADHD) en/of Autisme Spectrum Stoornis (ASS) in de leeftijd van zes tot twaalf jaar in zekere mate problemen met hun sensorische prikkelverwerking (Cheung & Siu, 2009). Hierdoor wordt soms ten onrechte ADHD of ASS gediagnosticeerd (Critz et al., 2015). Uit onderzoek van Hamerslag et al. (2015) blijkt dat deze gedragingen een negatieve samenhang met de schoolprestaties vertonen. Daarnaast onderschrijven diverse onderzoeken (Bull & Scerif, 2001; Christopher et al., 2012; Gioia et al., 2002; Toll et al., 2011; Rosenblum et al., 2010) de relatie tussen executieve functies en leerproblemen bij kinderen en volwassenen. Het verband tussen enerzijds schoolprestaties en sensorische prikkelverwerking en anderzijds tussen leerprestaties en executieve functies is door diverse onderzoekers aangetoond. Het doel van dit onderzoek is om eerder genoemd kennistekort te verkleinen, waardoor wetenschappers, docenten en professionals meer inzicht verkrijgen in de relatie tussen Sensorische Prikkelverwerking (SP) en Executieve Functies (EF) in de voorspelling van schoolprestaties. Deze mogelijke relatie is onderzocht middels een correlationeel onderzoek. Er is sprake van een gestratificeerde aselecte steekproef. Gestratificeerd, omdat het onderzoek plaats had op een basisschool, in vijf van de acht groepen. Aselect, omdat binnen desbetreffende groepen elke leerling evenveel kans had om mee te doen. De participanten bestonden uit 93 leerlingen uit groep 4 tot en met 8 uit het reguliere basisonderwijs. Door de ouders en/of verzorgers is de Sensory Profile (SP-NL; Dunn, 2006) ingevuld om het profiel betreffende het SP te meten. De data betreffende EF is verzameld door middel van afname van vier testen: (1) een aangepaste versie van de digit span (Baddeley, 1996; Woods et al., 2011) om het updaten/werkgeheugen te meten, (2) een aangepaste versie van de Stroop colour-word interference-test (Stroop, 1935) om inhibitie te meten, (3) een aangepaste versie van de trail-making test (Armitages, 1946; Reitan, 1958) om shifting te meten en (4) de D2-test (Brickenkamp & Zillmer, 1998) om de mate van aandacht te meten. Tenslotte werden de data met betrekking tot de schoolprestaties verzameld door gebruik te maken van de Citotoets, CITO-LVS, voor rekenen, begrijpend lezen en spelling. Geconcludeerd kan worden dat EF sterke voorspellers zijn van schoolprestaties en het belang SP in de voorspelling van schoolprestaties ten dele aangetoond kan worden. Diverse SP-kwadranten laten een trend zien wat betreft de beïnvloeding van schoolprestaties. Dit behoeft verder onderzoek. Ook heeft huidig onderzoek diverse verschillen tussen jongens en meisjes op het gebied van SP en EF aangetoond. Door huidig onderzoek is een hiaat in kennis omtrent de relatie tussen SP, EF en schoolprestaties verkleind. In het basisonderwijs kunnen kinderen geholpen worden bij het reguleren van prikkels door het aanleren van strategieën, zoals: terugtrekken, even bewegen en gebruik van hulpmiddelen. Tenslotte zou een grotere steekproef relevant zijn met betrekking tot de ontwikkeling van gesignaleerde trends.
    Date of Award19 Jun 2018
    Original languageDutch
    SupervisorCéleste Meijs (Supervisor) & Jérôme Gijselaers (Examiner)

    Keywords

    • sensorische prikkelverwerking
    • executief functioneren
    • schoolprestaties
    • basisonderwijs

    Master's Degree

    • Master Onderwijswetenschappen

    Cite this

    '