Slimmer door de Smartphone?

: Onderzoek naar Informatieverwerking met Gebruik van Verschillende Devices

Abstract

In de 21ste eeuw verwachten we van onze leerlingen dat ze informatieproblemen kunnen oplossen aan de hand van digitale bronnen. De afgelopen jaren is door wetenschappers wereldwijd onderzoek gedaan naar de wijze waarop mensen complexe digitale informatieproblemen op de computer oplossen. Nieuwe devices als de smartphone worden tegenwoordig echter, zeker door jongeren, vaker gebruikt om informatie op te zoeken dan computer of laptop. Een onderzoek naar probleemoplossing aan de hand van verschillende devices kan bevindingen opleveren over de generaliseerbaarheid van de bestaande theorie bij het hanteren van verschillende devices en praktische aanwijzingen geven voor het gebruik van smartphones in het onderwijs. Dit onderzoek is onderdeel van een thesiskring waarin informatieprobleemoplossing aan de hand van verschillende devices, laptop of smartphone, met elkaar wordt vergeleken. Het doel van deze specifieke studie is daarbij te onderzoeken of het gebruikte device effect heeft op het niveau van informatieverwerking van leerlingen in het voortgezet onderwijs bij het oplossen van complexe informatieproblemen. Om te onderzoeken of cognitieve belasting een mediërend effect heeft op het voorspellen van het niveau van informatieverwerking op basis van het gebruikte device zijn de deelnemers hierop ook bevraagd. Een experimenteel onderzoek is opgezet op een grote scholengemeenschap in Zuid-Holland. Leerlingen uit alle derde en vierdejaars klassen van het havo en vwo werden over het onderzoek geïnformeerd en konden zich op eigen initiatief voor het onderzoek aanmelden. Gegevens van 29 participanten uit de betreffende klassen zijn in het onderzoek meegenomen. Aan de participanten werd gevraagd om een complex en controversieel informatieprobleem digitaal op te lossen. De participanten kregen een kwartier de tijd om informatie op te zoeken, daarna werkten ze hun oplossing uit in een kort essay. Het onderzoek betrof een between-group design met twee groepen, een laptop- en een smartphonegroep. De participanten zijn eerst zoveel mogelijk gekoppeld op basis van geslacht, leeftijd en niveau en daarna at random aan een van beide groepen toegewezen. Door middel van hardop-denkprotocollen (Ericson & Simon, 1980) zijn gegevens verzameld over de wijze van informatieverwerking van de participanten. Een vertaalde RTLX-vragenlijst (Hart, 2006) is na afloop van de opzoektaak door de participanten ingevuld om hun cognitieve belasting te meten. Het essay is beoordeeld om de taakprestatie te meten. De resultaten van de geanalyseerde hardop-denkprotocollen wijzen uit dat de participanten in de laptopgroep significant meer gedachten uitten die de informatieverwerking betreffen dan de participanten in de smartphonegroep en dat dit nadeel voor smartphonegebruikers tot uiting komt in de taakprestatie. Wat de cognitieve belasting tijdens de opzoektaak betreft zijn in dit onderzoek geen aanwijzingen gevonden voor een mediërend effect. Uit dit onderzoek blijkt dat leerlingen beter informatie verwerken wanneer ze op een laptop een informatieprobleem oplossen, dan wanneer ze dit op een smartphone doen. De bestaande theorie over informatieverwerking op laptops kan niet zonder meer gegeneraliseerd worden naar smartphones. In het onderwijs moet hier rekening mee gehouden worden. Meer onderzoek moet uitwijzen in hoeverre de resultaten van deze studie robuust zijn en waardoor de verschillen in informatieverwerking bij gebruik van laptop of smartphone veroorzaakt worden.

Date of Award	4 Nov 2019
Original language	Dutch
Supervisor	Halszka Jarodzka (Supervisor)