Transformatie en Innovatie in het Nederlandse Hoger Beroepsonderwijs in Tijden van Verandering.

Abstract

Hogere beroepsopleidingen in Nederland leiden studenten op voor een werkveld dat zeer aan veranderingen onderhevig is. Voor docenten is het bijhouden van ontwikkelingen in sommige gevallen voldoende. Echter bij radicale veranderingen zijn transformaties en innovaties nodig om het onderwijs up-to-date te houden. In de literatuur was onvoldoende duidelijk of beroeps- en/of docentexpertise nodig is om deze veranderingen te initiëren en uit te voeren. Is dit een rol voor de docenten, kan en wil iedere docent mee in deze ontwikkeling en is zijn omgeving daarbij van belang?
Het doel van dit onderzoek was om inzicht te krijgen in de mate van innovatief gedrag en transformatief leren bij docenten in het Nederlandse hoger beroepsonderwijs en of beroepsexpertise, docentexpertise, employability, zelfsturende leercapaciteiten, strategische aandacht en een innovatieondersteunend werkklimaat daar invloed op hebben. De twee onderzoeksvragen luidden ‘Wat is de relatie tussen beroepsexpertise, docentexpertise, zelfsturende leercapaciteiten en employability en de mate van innovatief gedrag en transformatief leren bij docenten in het Nederlandse hoger beroepsonderwijs?’ en ‘Wat is de relatie tussen de aanwezigheid van strategische aandacht en het innovatieondersteunend werkklimaat en de mate van innovatief gedrag en transformatief leren bij docenten in het Nederlandse hoger beroepsonderwijs?’.
Met behulp van een exploratief cross-sectioneel online surveyonderzoek is er kwantitatief onderzoek uitgevoerd. In totaal hebben 181 respondenten uit verschillende domeinen de zelfrapporterende vragenlijst ingevuld, verdeeld over 11 verschillende hogescholen.
Er is gebruik gemaakt van de volgende bestaande schalen om bovenstaande factoren te meten, namelijk a) SDLC schaal (Self-directing learning capabilities), b) employability en beroeps- en docentexpertise en c) innovatief gedrag, de aanwezigheid van strategische aandacht en een innovatieondersteunend werkklimaat. Transformatief leren is gemeten met een zelf geformuleerde vragenlijst gebaseerd op de theorie van Gravett en Mezirow.
Uit de resultaten is naar voren gekomen dat de mate van beroepsexpertise, docentexpertise, beroepsexpertise in combinatie met docentexpertise, beroepsexpertise in combinatie met zelfsturende leercapaciteiten, docentexpertise in combinatie met zelfsturende leercapaciteiten en employability positieve voorspellers zijn van innovatief gedrag. Strategische aandacht en innovatieondersteunend werkklimaat blijken geen voorspellers te zijn van innovatief gedrag. Voor transformatief leren zijn docentexpertise, beroepsexpertise in combinatie met docentexpertise, beroepsexpertise in combinatie met zelfsturende leercapaciteiten, docentexpertise in combinatie met zelfsturende leercapaciteiten en employability positieve voorspellers. Beroepsexpertise, strategische aandacht en innovatieondersteunend werkklimaat zijn geen voorspellers van transformatief leren. Hbo-docenten beoordelen zichzelf bovengemiddeld op ‘innovatief gedrag’. Voor ‘transformatief leren’ is dit lager en zijn er ook meer verschillen tussen de respondenten.
Op de vraag of alleen beroeps- dan wel docentexperts transformatief kunnen leren en innovatief gedrag kunnen vertonen, kan geconcludeerd worden dat beroeps- dan wel docentexpertise ertoe doet, maar dat het veel meer om de combinatie van expertise en de eigenschappen en vaardigheden van de persoon gaat. Het gaat erom dat hij a) kan en wil leren (zelfsturende leercapaciteiten) en b) om kan gaan met veranderingen (employability).

Date of Award	22 Jan 2019
Original language	Dutch
Supervisor	Els Boshuizen (Supervisor)