Welzijn van Studenten in de Onderwijscontext

: Een onderzoek naar het verband tussen de mate waarin de onderwijscontext tegemoetkomt aan de drie psychologische basisbehoeften – autonomie, competentie en verbondenheid – en het door voltijds hbo-studenten ervaren welzijn en studiesucces.

Abstract

Achtergrond: Het welzijn van studenten in het hoger onderwijs staat onder druk. Dit heeft negatieve gevolgen voor hun studiesucces. Er zijn aanwijzingen dat een onderwijscontext die tegemoetkomt aan de drie psychologische basisbehoeften autonomie, verbondenheid en competentie, welzijn kan bevorderen. Onduidelijk is nog welke factoren in de onderwijscontext hieraan bijdragen. Doel: Het onderzoek beoogt het verband te onderzoeken tussen de mate waarin de onderwijscontext tegemoetkomt aan de drie psychologische basisbehoeften – autonomie, verbondenheid en competentie – en het door voltijds hbo-studenten ervaren welzijn en hoe dit is gerelateerd aan studiesucces. Deelnemers, procedure, onderzoeksontwerp: Voorliggende studie had een observationeel design, waarbij middels ESM data zijn verzameld bij een aselecte steekproef van eerstejaarsstudenten van een hbo-opleiding van een hogeschool in Nederland. Van de 47 studenten die het informed consent hadden getekend, voldeden 17 aan de inclusiecriteria: 5 mannen en 12 vrouwen in de leeftijd van 17 tot 22 jaar. Meetinstrumenten: Gedurende zeven achtereenvolgende dagen werden met een op de smartphone gedownloade ESM-app op tien willekeurige momenten zes concepten gemeten: negatief en positief ervaren welzijn (gebaseerd op de Positive and Negative Affect Schedule (PANAS) (Engelen, Peuter, Victoir, Diest, & Van den Bergh, 2006; Watson, Clark, & Tellegen, 1988), ervaren autonomie, ervaren verbondenheid en ervaren competentie (gebaseerd op de Basic Psychological Need Satisfaction and Frustration Scale (BPNSFS) (Chen et al., 2015; van der Kaap-Deeder, Vansteenkiste, Soenens, & Mabbe, 2017) en ervaren (studie)succes. Verder waren vragen opgenomen over de activiteit die de deelnemers verrichtten en in wiens gezelschap ze verkeerden op het moment dat het signaal ging. Op baseline werden online twee reguliere vragenlijsten afgenomen: de Center for Epidemiological Studies – Depression (CES-D) (Bouma, Ranchor, Sanderman, & Van Sonderen, 2012) en de Dutch General Self-Efficacy Scale (GSES) (Teeuw, Schwarzer, & Jerusalem, 1994) om respectievelijk depressieve symptomen en geloof in eigen kunnen/self-efficacy in beeld te brengen. Resultaten: Factoranalyses toonden aan, dat behalve de schaal ervaren verbondenheid en de schaal negatief welzijn, de schalen betrouwbaar waren; besloten is de schaal ervaren verbondenheid te laten vervallen en de schaal negatief welzijn aan te passen. Over het geheel genomen wezen multilevelanalyses uit, dat hoe meer autonomie en competentie studenten ervaren, hoe meer positief welzijn ze rapporteren en hoe meer positief welzijn ze rapporteren, hoe meer studiesucces ze ervaren. In de les (met docent) geldt, dat hoe meer competentie studenten ervaren, hoe minder ervaren negatief welzijn ze rapporteren en hoe minder negatief welzijn ze rapporteren, hoe meer studiesucces ze ervaren. Tijdens de studie op school buiten de les (zonder docent) geldt, dat hoe meer autonomie en competentie studenten ervaren, hoe minder ervaren negatief welzijn ze rapporteren. Conclusie: De mate waarin de onderwijscontext tegemoetkomt aan de psychologische basisbehoeften autonomie en competentie houdt verband met ervaren positief welzijn, en ervaren positief welzijn is geassocieerd met meer subjectief studiesucces. In de directe onderwijscontext – dat wil zeggen in tegenwoordigheid van een docent – lijkt ervaren competentie een grotere bijdrage aan ervaren welzijn te leveren dan ervaren autonomie. Dit impliceert, dat de rol van de docent in de dagelijkse onderwijscontext een factor is die aandacht behoeft.

Date of Award	6 Jul 2019
Original language	Dutch
Supervisor	Renate de Groot (Supervisor) & Hans Hummel (Examiner)