Zelfregulerend Leren door Formatief Toetsen.

: Een praktijkonderzoek naar het gebruik van rubrics door mbo-niveau 4 studenten.

Abstract

Formatief toetsen is effectief om zelfregulerend leren te ontwikkelen. Er is echter weinig onderzoek gedaan naar zelfregulerend leren en formatief toetsen bij mbo-studenten. Een beperkt aantal studies laat zien dat zelfregulerend leren lastig is voor mbo-studenten en dat zij methoden van formatief toetsen anders gebruiken.
Dit onderzoek spitste zich toe op mbo-niveau 4 studenten. Het onderzoek beoogde kennis van en inzichten in de effecten van een rubric op zelfregulatievaardigheden te verkrijgen binnen een mbo-school die al werkte met een mix van self-assessment en portfolio. Daarnaast beoogde dit onderzoek meer begrip te krijgen van de manier waarop het gebruik van de rubric door mbo-niveau 4 studenten doorwerkt in de effecten ervan op zelfregulatievaardigheden.
Het onderzoek is uitgevoerd binnen de context van het grootschaliger onderzoeksproject Move21. Move21 ging uit van een quasi-experimentele onderzoeksopzet. De interventies bestonden voor zowel de controle als experimentele groep uit het ontwikkelen van toekomstgerichte vaardigheden middels een authentieke ontwerpopdracht. Deelnemers legden een portfolio aan en voerden self-assessments uit. Deelnemers uit de experimentele groep werkten daarnaast met een rubric. Voor dit onderzoek is gekozen voor een mixed methods design. De dataset van Move21 met voor- en nametingen bij de controlegroep (n = 50) en de experimentele groep (n = 14) is gebruikt om effecten op zelfregulatievaardigheden vast te stellen. De metingen zijn uitgevoerd met het instrument Thermometer21 (Baay, 2016). Dit instrument is een vragenlijst die toekomstgerichte vaardigheden meet. Voor de kwalitatieve analyse zijn 22 portfolio-uitwerkingen van studenten uit de experimentele groep geanalyseerd om te duiden hoe de rubric is gebruikt. Een instrument in de vorm van een rubric werd ontwikkeld voor deze analyse. De frequenties van de scores op dit instrument zijn in tabellen inzichtelijk gemaakt.
In dit onderzoek zijn geen significante effecten van een rubric vastgesteld op zelfregulatievaardigheden. In de portfolio’s is het gebruik van de rubric bij negen van de 22 studenten (40,9 %) terug te zien bij zelfevaluaties. Bij de uitwerkingen van doelstellingen en stappenplannen voor de persoonlijke ontwikkelingsplannen is bij bijna alle studenten het gebruik van de rubric niet zichtbaar. Het gebruik van de rubric door studenten om te attribueren bij zelfreflectie is eveneens nauwelijks geconstateerd. Studenten die de rubric zichtbaar gebruikten voor hun portfolio-uitwerkingen hadden moeite om de indicatoren in te zetten voor de sturing van hun leerproces. Opvallend is dat doelstellingen abstract en plannen summier waren uitgewerkt. Positief daarentegen is dat bij zelfevaluatie 18 studenten (81,9%) terugkeken naar de door hen eerder gestelde doelen.
Uit de resultaten van de analyses van de portfolio-uitwerkingen blijkt dat mbo-niveau 4 studenten moeite ondervinden bij zelfregulerend leren. Dit heeft waarschijnlijk invloed op hoe rubrics benut worden door mbo-niveau 4 studenten bij sturing van leerprocessen. Te verwachten effecten van formatief rubricgebruik op zelfregulatievaardigheden bleven daardoor mogelijk uit. Het onderzoek laat zien dat mbo-niveau 4 studenten meer gerichte instructie nodig hebben om de inhouden van een rubric te begrijpen alvorens ze te kunnen hanteren. Daarnaast is er gerichte instructie nodig om mbo-niveau 4 studenten een basis aan zelfregulatievaardigheden mee te geven.


 

Date of Award	8 Jun 2021
Original language	Dutch
Supervisor	Migchiel van Diggelen (Supervisor)